[euskarazko hitzak bila Nola Erran hiztegiaren barnean]

euskarazko hitzetan

grand

grand /ɡʀɑ̃/ grande /ɡʀɑ̃d/ 1 adjectif
a)
 = de haute taille handi
b)  = plus âgé
son grand frère
haren anaia handia
ils ont deux grands enfants
bi haur handi dituzte
quand il sera grand
enfant handituko delarik
il est assez grand pour savoir
aski handi da jakiteko
tu es grand/grande maintenant
handia haiz orain
c)
en dimensions handi
bras, distance, voyage, enjambées handi
avenue, marge handi zabal
ouvrir de grands yeux
begi handi batzuk ireki
l'amour avec un grand A
amodioa A larri batekin
d) en nombre, en quantité
vitesse, poids, valeur, puissance handi
taille, volume handi
relativement, assez grand
tarro
Ascain était alors un assez grand village qui avait quinze ou seize cents âmes
Azkaine hamabortz-hamasei ehun arima zuen herri tarroa zen orduan
le même jour il avait acheté un verre de la taille d'un grand bol, chez Martxant de Tardets
Egün berean erosi züan Atharratze Martxantenean, barnez gatülü tarro baten heineko godaleta (ZU)
nombre, quantité handi
famille handi
la grande majorité des gens
jendearen gehiengo handia jentetzearen gehiengo handia (ZU)
e)  = intense
bruit, cri, froid, chaleur, vent, danger, plaisir, pauvreté handi
avec un grand rire
irri handi batekin erri handi batekin (ZU)
à ma grande surprise
ene harritzea ene harridurarako (MD)
en arrivant devant la Mairie, à ma grande surprise!, qui vois-je à une dizaine de pas de moi? Louise, ma chère Louise!
Herriko Etxearen aitzinera heltzean, ene harritzea! nor ikusten dut, nitarik hamar bat urratsetan? Luixa, ene bihotzeko Luixa!
f)  = riche, puissant
pays, firme, banquier, industriel handi
g)
 = important handi
je t'annonce une grande nouvelle!
berri handi bat ematen diat
c'est un grand jour pour nous
egun handia da guretzat
h)
 = principal nagusi handi
c'est la grande nouvelle du jour
eguneko berri nagusia da
la grande difficulté consiste à ...
zailtasun handia ... da nekezia handia...da (ZU)
i) intensif
travailleur, ami, rêveur, buveur, fumeur, mangeur (langile, adiskide, ameslari, edale, erretzaile, jale) handi
un grand verre d'eau
baso handi bat ur godalet handi bat hur (ZU)
les grands malades
eri handiak
un grand invalide
ezindu handia ezintü handia (ZU) enbalier handia (BL) herbaltü handia (ZU)
j)
 = remarquable handi
un grand vin
arno handia ardu handia (ZU)
une grande année
biziki urte ona zinez urte hona (ZU)
c'est du grand jazz familier
maila handiko jazza da
k)  = de gala
réception, dîner handi
en grande pompe
ospe handirekin
l)  = noble
âme eder handi
pensée, principe nagusi
certains avaient vite oublié les grands principes
printzipio nagusiak laster ahantziak zituzten zenbaitek
m)  = exagéré
faire de grandes phrases
solas hanpurutsuak egin
n)  = beaucoup de
cela te fera (le plus) grand bien
on handia eginen din hon handia eginen dein (ZU)
2 adverbe
a) en taille
ces sandales chaussent grand
espartin horiek izari luzea dute
b)  = largement
ouvrir (en) grand
 + porte, fenêtre, robinet zabal-zabala ireki osoki zabaltü (ZU)
la fenêtre était grand(e) ouverte
leihoa zabal-zabala irekia zen leihoa zabal-zabala irekirik zen (ZU)
voir grand
handi ikusi
il a vu trop grand
handiegi ikusi du
il fait toujours les choses en grand
gauzak beti handizki egiten ditu
3 nom masculin
a)
 = élève handi
jeu pour petits et grands
handi eta ttipientzat den jokoa handi eta ttipientako joküa (ZU)
b) terme d'affection
viens, mon grand
hator, mutiko handia haügü, potiko handia (ZU)
c)  = personne puissante
les grands de ce monde
mundu honetako handi-mandiak mündü hontako handi-mandiak (ZU) mundu honetako handikiak
Alexandre le Grand
Alexandro Handia
4 grande nom féminin
 = élève handi
elle parle comme une grande
handiak bezala mintzo da
la grande Bleue / la grande bleue
Mediterraneo itsasoa
grande personne
pertsona heldu gehitü (ZU)
la grande vie
bizimolde handios
mener la grande vie
ederki bizi izan handizki bizi izan
trois domestiques! on voit qu'il mène la grande vie
hiru sehi! ikusten da handizki bizi dela