[chercher des mots basques à l'intérieur du dictionnaire]

aux mots basques

en

en /ɑ̃/ 1 préposition
a)
lieu: situation -an
vivre en France/au Pays Basque
Frantzian/Euskal Herrian bizi
il habite en banlieue/ville
aldirian/hirian bizi da
être en ville
hirian izan
il voyage en Grèce/Corse
Grezian/Kortsikan bidaiaz dabil
b)
lieu: mouvement -ra -ra/-ala (ZU)
aller ou partir en Angleterre/Normandie
Ingalaterrara/Normandiara joan
aller en ville
hirira joan hiriala joan (ZU)
c)
temps -an
en été
udan üdan (ZU)
en mars 1999
1999ko martxoan
en soirée
arratsean arratsetan
en semaine
astegunetan astegünetan (ZU)
deux, trois, dix ... heures/jours/ans -z -tan an (MD)
il peut le faire en trois semaines
hiru astez/astetan egin dezake hiru astean egin dezake (MD)
tout le travail était fait en deux minutes
bi minutuz egina zen lan guzia bi minütaz eginik zen lan güzia (ZU)
nous avons fait en trois heures ce que d'habitude tu fais en une heure et demie
usaian oren erdi batez egiten duana hiru orenez egin diagu
d)
moyen de transport -z
en taxi
taxiz
en train
trenez
en avion
hegazkinez
ils y sont allés en voiture
autoz joan dira
faire une promenade en bateau
itsasontziz bidaia bat egin
ils sont arrivés en voiture
autoz etorri dira
aller à Londres en avion
Londresera hegazkinez joan
e)  = chez
ce que j'aime en lui, c'est son courage
haren kuraia dut gehienik gustukoa
on voit en lui un futur champion du monde
ezagun du geroan munduko txapelduna izan daitekeela
f)
 = habillé de -z -tan -ekin
être en blanc
zuriz bezti izan
la femme en manteau de fourrure
larruzko berokiarekin den emaztea
être en chaussettes
galtzerdi has izan
il était en pyjama
pijaman zen pijamaz zen (ZU)
g)
description, composition -an -tan -z
en cercle
biribilean
une pièce en trois actes
antzerki bat hiru ekitalditan
ça se vend en boîtes de douze
hamabiko ontzietan saltzen da
c'est écrit en anglais
ingelesez idatzia da
nous avons le même article en vert
salgai bera badugu berdean ber salgeia badügü berdean (ZU)
le plat est en argent
azpila zilarrezkoa da
l'escalier sera en marbre
eskailerak marmolezkoak izanen dira
c'est en quoi? familier
zertazkoa da?
une bague en or
urrezko eraztuna ürrezko erhaztüna (ZU)
une jupe en soie
zetazko zaia
en + comparatif:
c'est son frère en mieux
anaiaren potreta da, salbu ederrago dela
je veux la même valise en plus grand
baliza bera nahi dut, handiagoa haatik ber balisa nahi düt handiagoan (ZU)
h)  = comme un
agir en tyran
tirano gisa jokatu
en bon politicien, il ...
politikari on baten gisan...
je le lui ai donné en souvenir
oroigarri gisa eman diot oritzapen gisa eman deiot (ZU)
i)  = dans le domaine de
en politique
politikan
ce que je préfère en musique, c'est ...
musikan gehienik gustatzen zaidana ... da musikan ... gustatzen zait gehienik / musikan ... zait gehienik gustatzen
il est bon en géographie
geografian ona da
il est nul en maths
ez du deus balio matematiketan
diplôme en droit/histoire
zuzenbideko/historiako diploma
j)
mesure -(e)tan
compter en euros
eurotan kontatu
k) en + participe présent:
parler en mangeant
ahoa beterik mintzatu
il s'est coupé en essayant d'ouvrir une boîte
piko bat egin du ontzi bat ireki beharrez ari zelarik
j'ai écrit une lettre en vous attendant
zure beha egoteko artean, gutun bat idatzi dut zure haidürü nintzan artean gütün bat idatzi düt (ZU)
fermez la porte en sortant
kanpora joatean, atea hets ezazue kanporakoan borta zerra ezazüe (ZU)
elle est arrivée en chantant
kantuz etorri da kantüz heltü da (ZU)
il m'a regardé en fronçant les sourcils
bekainak zimurtuz so egin dit bepürüen belztez so egin deit (ZU)
"non" dit-il en haussant les épaules
"ez" erran zuen sorbaldak altxatuz "ez" erran züan soinen altxatzez (ZU)
endormir un enfant en le berçant
haurra kulunkatuz lokarrarazi haurra junpatzez loakarrarazi (ZU)
monter en courant
lasterka igan
entrer en courant
lasterka sartu
il a fait une folie en achetant cette bague
erokeria egin du eraztun hori erosiz ertzokeria bat egin dü erhaztün horren erostez (ZU)
en disant cela, il s'est fait des ennemis
hori erranez, etsaiak egin ditu
2 pronom
a) lieu
quand va-t-il à Nice? — il en revient
noiz joatekoa da Nizara? —handik heldu da noiz joaitekoa da Nizarat? - hantik horra da (ZU)
b) cause
je suis si inquiet que je n'en dors pas
hain kezkatua naiz non ez baitut gehiago lorik egiten ahal
nous en avons beaucoup ri
irri franko badugu horretaz eginik erri franko badügü hortaz eginik (ZU)
en mourir
(zerbaiten ondorioz) hil
c)
quantitatif (oraino/gehiago) izan
voulez-vous des pommes? il y en a encore
sagarrak nahi dituzu? badira oraino
le vin est bon mais il n'y en a pas beaucoup
arnoa ona da baina ez da biziki gelditzen ardu hona da bena ez da hanitx baratzen (ZU)
si j'en avais
(hartarik) banu / (halako batzuk) banitu
il a une chance terrible lui, si j'en avais un peu moi...
gaitzeko xantza badu hark, nik ere poxiño bat banu
il n'y en a plus NonC
ez da gehiago (gelditzen) ez da haboro (baratzen) (ZU)
y-at-il encore du pain? — non, il n'en reste plus
ogia bada oraino? — ez, ez da gehiago gelditzen
vous reste-t-il des pommes? — non, nous n'en avons plus
sagarrik gelditzen zaizu oraino? — ez, ez dugu gehiago
d) objet
rendez-moi mon stylo, j'en ai besoin
ene idazluma itzul, haren beharra badut
qu'est-ce que tu en feras?
zer eginen duk hartaz?
il s'en souviendra de cette réception
istant batez oroituko da besta hartaz
tu en as eu de beaux jouets à Noël!
opari ederrik ukan dun Eguberriz!
c'est une bonne classe, les professeurs en sont contents
ikasle talde ona da, irakasleak kontent dira hartaz
je t'en donne 100
100 €tan erosten diat
il en aime une autre
beste bat maite du
e) en être:
en être à la page 19
19. orrialdean izan
où en est-il dans ses études?
zertan da bere ikasketetan?
il en est à sa troisième année de médecine
medikuntzako hirugarren urtean da
l'affaire en est là
afera horretan dago afera hortan da (ZU)
elle, mentir? elle en est incapable
hark gezurra erran? ez da horretarako gauza
je ne sais plus où j'en suis
ez dakit gehiago zertan naizen
où en sommes-nous?
livre, leçon zertan gara? zertan gira? (ZU)
situation zertan gara?
j'en suis à me demander si j'ai bien fait
ontsa egin ote dudan gogoetatzen hasia naiz