[chercher des mots basques à l'intérieur du dictionnaire]

aux mots basques

eau

eau /o/ eaux pl 1 nom féminin
a)
ur hur (ZU)
je me souviens que nous nous étions endormi l'un contre l'autre au bord de l'eau, les jambes dans l'eau
oroit naiz biak ur bazterrean lokartu ginela bat bestearen kontra, zangoak urean sarturik
sans eau
alcool urik gabe
passer qch sous l'eau (rincer)
zerbait xafarratu (BL) () urean pasatu hurean igaran (ZU)
laver à grande eau
 + sol urez garbitu hurez xahatü (ZU)
chaque semaine, au moins en été, le sol de l'étable doit être soigneusement nettoyé, à grande eau projetée de biais et avec force
aste guziez, udan bederen, heiako zolak artarekin garbitu behar du, zola hura urez zeharka eta bortizki zafratuz
 + légumes ur anitzetan garbitu hur hanitxetan xahatü (ZU)
il faut nettoyer les anchois à grande eau, enlever les arêtes, et les disposer en long dans un plat
antxoak ur anitzetan garbitu behar dira, hezurrak kendu, eta plat batean luzara errimatu
à l'eau:
cuire à l'eau
urean egosi
se passer les mains à l'eau
eskuak urean pasatu
aller à l'eau
urera joan hurealat joan (ZU) bainatzera joan
se jeter à l'eau
menturatu mentüratü (ZU) arriskua hartu
j'ai longtemps hésité avant de vous parler, mais aujourd'hui je me jette à l'eau
luzaz dudan egona naiz zuri deus erran ala ez, egun haatik menturatzen naiz
mettre à l'eau
 + bateau ureratu hurealatü (ZU)
mise à l'eau
ureratze
se mettre à l'eau
 = nager urean sartu
notre projet est tombé à l'eau
gure xedea peko errekara joan da gure xedea peko errekala joan da (ZU)
b) locutions
tout cela apporte de l'eau à son moulin
horrek ura haren eiherara/sorora ekartzen du
Pikasarri avait laissé penauds tous les villageois, pour sûr c'était un homme habile pour amener l'eau à son moulin
Pikasarrik herritar guziak zehe bat sudurrekin utzi zituen, segurki hura gizon abila zen bere eiherara ura ekarrarazteko
aller sur l'eau
 = naviguer uretan ibili
j'en avais l'eau à la bouche
hortzak izerdi nituen hortzak izerdi nütüan (ZU)
l'odeur lui mit l'eau à la bouche, et il mangea deux oeufs frits et quelques piments que sa mère avait préparés
usnatu zuen urrinak hortzak izerdi ezarri zizkion, amak egin bi arroltze frijitu eta biper erre zenbait jan zituen
être en eau
izerditan izan
faire/prendre eau
ura sartu
le bois éclate de toute part, le bateau prend énormément d'eau et commence déjà à sombrer
zura zartatzen da bazter guzietara, ura trumilka sartzen ontzi barnera, ordutik hau abiatzen baita beheiti
mettre de l'eau dans son vin
apalagotik ari izan
il y a de l'eau dans le gaz familier
zerbait bada ontsa johan ez denik
clair comme l'eau de roche
iguzkia/eguna/argia baino argiago
il était comme un poisson dans l'eau
arraina urean bezain gostuan zebilen hegaztia airean bezala bezain aise zebilen
2 eaux nom féminin pluriel
a) de fleuve
basses eaux
ur beherak hur apalak (ZU)
hautes eaux
ur gorak
dans ces eaux-là familier
nonbait han guti gorabehera inguru
b)
elle a perdu les eaux
urak galdu ditu
eau bénite
ur benedikatu (BL) hur benedikatü (ZU) ur bedeinkatu (MD)
eau de Cologne
Kolonia ur
eau courante
etxeko ur
 = eau qui coule ur goaia
nous appelons 'ur goaia' l'eau qui va
ur goaia erraten diogu kurri doan urari
eau de cuisson
egoste ur
eau dormante
ur geldi hur ekürü (ZU)
eau douce
ur geza
les Eaux et Forêts
Ur eta Oihanen administrazioa (egun ONF edo Frantziako Oihanen Erakundea deitzen dena)
eau gazeuse
ur gasdun
eau de javel
javel ur lixiba (MD)
eaux ménagères
ur zikinak
eau de mer
itsas ur gesal (MD) kresal (MD)
eau minérale
ur mineral
eau oxygénée
ur oxigenatu
eau de parfum
usain on ürrin hon (ZU) usain goxo
eau plate
ur gasgabea
eau de pluie
euri ur ebi hur (ZU)
eau potable
edateko ur ur edangarri (zab.)
eau du robinet
dutxuluko ur zurrutako ur
eau de rose
arrosa ur
roman à l'eau de rose
eleberri arrosa
eau salée
ur gazi
eau de source
iturriko ur ütürriko hur (ZU) iturburu(ko) ur
eaux territoriales
ur territorial jurisdikziopeko ur
dans les eaux territoriales françaises
frantses juridikziopeko uretan
eaux thermales
ur onak ur beroak ur termalak
eau de toilette
usain on/goxo
eaux usées
ur zikin
eau de vaisselle
baxera ur ontzi hur (ZU) isurkin
eau vive
ur bizi