[chercher des mots basques à l'intérieur du dictionnaire]

aux mots basques

tomber

tomber /tɔ̃be/ // 1 verbe intransitif
a)
erori jausi (MD)
 sujet:échafaudage, mur, cheveux erori
il est tombé et s'est cassé la jambe
erori da eta zangoa hautsi du erori da eta zankoa hautse dü (ZU)
tomber la tête la première
buruz beheiti erori mustupildu bürüz piko erori (ZU)
tomber par terre
lurrera erori lürreala erori (ZU)
se laisser tomber dans un fauteuil
(nork) bere burua besaulki batera erortzera utzi
attention! tu vas tomber
kasu, eroriko haiz!
tomber à l'eau
urera erori hureala erori (ZU)
figuré
peko errekara joan
notre projet est tombé à l'eau
gure xedea peko errekara joan da
tomber d'un arbre
zuhaitz batetik erori zühaintze batetarik erori (ZU)
tomber d'une chaise
kadira batetik erori
tomber d'une échelle
zurubi batetik erori
tomber de cheval
zalditik erori
tomber de haut
goratik erori
figuré
goratik erori
il est tombé sur la tête! familier
burutik joana da!
la nouvelle vient de tomber à l'instant
berria oraintxe berean jin da
un fax vient de tomber
fax bat jin berri da
faire tomber:
en renversant erorarazi
le chien l'a fait tomber
zakurrak erorarazi du txakürrak erorrarazi dü (ZU)
 = en lâchant erortzera utzi erortera ützi (ZU)
il s'inclina, pour ramasser le couteau après l'avoir fait tomber
ukurtu zen, ganibeta erortzera utzi ondoan, biltzeko
en montant les escaliers j'ai glissé, et j'ai fait tomber les oeufs
eskailerak igatean lerratu niz eta arroltzeak erortzera utzi
 + gouvernement uzkaili üzkaili (ZU) erorarazi
en mai, les députés firent tomber le gouvernement, après avoir appris qu'il avait de très grosses dettes
maiatzean, gobernuak izigarriko zorrak zituela jakin eta, diputatuek uzkaili zuten
température, prix apalarazi
b)
 sujet:neige, pluie, brouillard erori jautsi
il leur parut plus sage de rentrer avant que la nuit tombe
zuhurrago iruditu zitzaien gaua jautsi aitzin sartzea
la nuit tombe
iluntzen ari du ülüntzen ari da (ZU)
il tombe de la neige
elurra ari du elürra ari da (ZU) elurra erortzen ari da
il tombe quelques gouttes
euri xorta batzuk ari ditu ebi txorta zonbait ari dira (ZU)
la foudre est tombée tout près
aire-gaiztoa ondo-ondoan erori da iñazia kantü-kantüan erori da (ZU)
c)  = baisser
 sujet:jour, prix, nombre apaldu apaltü (ZU)
le jour tomba
eguna apaldu zen
 sujet:colère erori
quand sa colère tombe sur une nation coupable, qui peut dire combien de malheurs lui tomberont dessus ?
kolera erortzen denean nazio hobendun baten gainera, nork erran dezake zenbat atsekabe jinen zaizkion gainera?
 sujet:assurance, enthousiasme apaldu erori
si le gouvernement s'emparait de tout, l'enthousiasme au travail tomberait net
gobernamendua oroz jabetuz, laneko karra eror liteke, tanpez
le dollar est tombé à 0,69
dolarra 0,69 €tara jautsi da
les prix ne sont jamais tombés aussi bas
prezioak ez dira sekula hainbeste apaldu
ils sont tombés bien bas
ontsa apal erori dira
d)  = disparaître
 sujet:obstacle, objection desagertu desagertü (ZU)
 sujet:record hautsia izan
e)
 = pendre erori
sa jupe tombe bien
haren gona ontsa erortzen da
ses cheveux lui tombaient sur les épaules
ileak sorbaldetara erortzen zitzaizkion biloak espaldetara erorten zeitzon (ZU)
les rideaux tombaient jusqu'au plancher
erridauak zoladuraraino jausten ziren
f)  = échoir
 sujet:date, choix, sort, verdict, sanction gertatu gertatü/agitü (ZU)
les deux concerts tombent le même jour
bi kontzertuak egun berean gertatzen dira bi kontzertüak ber egünean agitzen dira (ZU)
g)  = arriver, se produire
il est tombé en pleine réunion
bilkuraren erdi-erdian jin da
bien tomber c'est bien tombé
ordu onean/ontsa gertatu da
ça tombe bien
ontsa heldu da ontsa heltü da (ZU)
il est vraiment bien tombé avec un nouveau patron comme celui-là
xantza izan du holako nagusi berria atzemanik xantza üken dü holako nausi berri batetara agitzez (ZU)
ça tombe à pic familier
ordu onean gertatzen da ordü honean gertatzen da (ZU)
ça ne pouvait pas mieux tomber
ez zitekeen hobeki gerta
h)  = être arrêté très familier
erori
i) locutions laisser tomber:
utzi
il a voulu faire du droit mais il a vite laissé tomber
zuzenbidea ikasi nahi izan du baina laster utzi du züzenbidea ikasi nahi züan bena berehala ützi dü (ZU)
la famille nous a bien laissés tomber
familiak arrunt gure gisa utzi gaitu etxekoek opor utzi gaituzte
laisse tomber! familier
bego horretan! bego hortan! (ZU)
irritation bake eman!
tomber dans:
-ra erori
tomber dans l'eau
urera erori hurealat erori (ZU)
tomber dans la misère
miserian erori
tomber dans le coma
koman sartu
son œuvre est tombée dans l'oubli
haren obra ahanzpenean gelditu da haren obra ahatzerik izan da (ZU)
tomber sur:
 = rencontrer, trouver par hasard (ustekabean) kausitu/aurkitu
 = critiquer familier
il m'est tombé sur le dos
zernahi erasia eginik jin zait gaixkiak erran deizt (ZU)
j'ai eu la chance de tomber sur un spécialiste
xantza ukan dut espezialista bat kausitu baitut
en prenant cette rue, vous tombez sur la gare
karrika hau hartuz, geltokira heltzen zara
je suis tombé sur une vieille photo
argazki zahar bat aurkitu dut
on l'a tiré au sort et c'est tombé sur moi
zotzetan jokatu dugu, eta nik dut irabazi
et il a fallu que ça tombe sur moi!
niri gertatu behar zitzaidan! eta eni agitü behar zeitan! (ZU)
il m'est tombé sur le râble très familierou le dos très familier
gainera jauzi zait
tomber dessus: familier
il nous est tombé dessus le jour de Noël
Eguberri egunean ustekabean agertu zaigu
une quantité de problèmes leur est tombée dessus
zernahi arazo erori zaie gainera zernahi bürühauste erori zaie gainara (ZU)
ils nous sont tombés dessus à huit contre trois
zortzi lagun jazarri zaizkigu gu hiruren kontra zortzi lagün gainara jauzi zaizkü gü hiruren kontre (ZU)
2 verbe transitif
a)  = séduire familier
il les tombe toutes
denak bere sareetara biltzen ditu
b)  = retirer familier
tomber la veste
jaka kendu