[chercher des mots basques à l'intérieur du dictionnaire]

aux mots basques

seul

seul /sœl/ seule 1 adjectif
a) après le nom, ou attribut seul
 = sans compagnie, non accompagné bakarrik (predik.) bera (ZU / BL) (predik.) soil ()
il va falloir faire quelque chose pour que les personnes âgées qui se retouvent seules ne le soient pas tout-à-fait
zerbait egin beharko da bakarrik gelditzen diren xaharrak ez arrunt bakarrik izateko
je dis à mon compagnon: "Si je ne suis pas là dans une heure, sans doute qu'il en sera fait de moi"; et il se retrouva seul, forcément inquiet
lagunari erran nion: "oren aldi baten buruko ez banaiz hor, eneak egina dikek"; bera gelditu zen, nahitaez pil-pil
le mode de vie actuel aussi a son mauvais côté, nous agissons chacun pour notre compte, comme si nous étions seuls
oraingo bizi berriak ere badauka bere itzala, bakoitza gure kontu ari gara, guhaur bagina bezala
c'est un homme seul maintenant, tous ses compagnons se sont éloignés de lui
bakarrik den gizona da orain, lagun guziak urrundu dira harenganik bera den gizona da orai, lagünak oro hürrüntü zaitzo (ZU)
être/rester seul
bakarrik izan/egon
laissez-moi seul quelques instants
istant bat bakarrik utz nazazue istant bat nihaur ütz nezazüe (ZU)
être seul avec qn
bakarrik izan norbaitekin norbaitekin bera izan (ZU)
être seul avec son chagrin
(nor bere) penarekin bakarrik izan
ils se retrouvèrent enfin seuls
azkenean bakarrik gelditu ziren azkenean berak baratü ziren (ZU)
il arrive aussi des fois de se sentir seul dans la foule
jenteen artean ere zonbait aldiz soil izatea agitzen dük (ZU)
se sentir très seul
(nork bere) burua arras bakarrik sentitu (nork bere) bürüa zinez soil senditü (ZU)
seul au monde
munduan bakarrik
il s'est battu, seul contre tous
bakarrik borrokatu da denen kontra bera borrokatü da ororen kontre (ZU)
mot employé seul
bakarrik baliatua den hitz
la lampe seule ne suffit pas
lanpa bakarrik ez da aski
il était tout seul dans un coin
bakar-bakarrik zen xoko batean berbera zen xoko batetan (ZU)
b) épithète avant le nom
un seul ...
et non plusieurs ... bakar bat ... bat bakarrik/bakarra ... soil bat ... baizik ez bakotx (ZU)
je tiens qu'il n'y a pas d'homme en mesure de répondre à une seule de ces questions
daukat ez dela gizonik galde horietarik bakar bati ihardets diezaiokeenik
les Anglais ont marqué six essais, tous transformés, et les Français un seul, lui aussi transformé
sei entsegu markatu dituzte ingelesek, denak emendatuak, frantsesek bat bakarrik, hau ere emendatua
samedi prochain, il n'y aura qu'un seul match
heldu den larunbatean ez da partida bakar baizik izanen dagün neskenegünean ez da partida bat baizik izanen (ZU)
maintenant il n'y a que tristesse et misère dans les maisons; la moitié et plus n'ont pas un homme, une femme seule avec un, deux ou trois enfants
orain etxeetan tristeziarik eta miseriarik baizen; erdiak eta gehiago gizon bat gabe, emazte soil bat haur batekin edo birekin edo hirurekin
une seule voix a fait la décision
boz bakar batek egin du harat-honata botz bakotx batek erabaki dü (ZU)
un seul homme peut vous aider: Paul
gizon (bakar) batek bakarrik laguntzen ahal zaitu: Paulok gizon bakotx batek lagünt zetzake: Paulek (ZU)
pour cette seule raison
arrazoi bakar horrengatik arrazu bakotx horren gatik (ZU) arrazoi horrengatik bakarrik
un seul moment d'inattention suffit pour avoir un accident
memento bakar batez kasurik ez egitea aski da istripu baten ukaiteko
une seule fois
behin bakarrik behin bera (ZU)
la seule chose, c'est que ça ferme à 6 heures
makur bakarra du, seietan hesten dela traba bakotxa da, seietan zerratzen dela (ZU)
c) en apposition devant un sujet
seul un ... ... bat(ek) bakarrik ... bat(ek) baizik ez
ce sont là des choses que seul un Dieu peut réaliser
horiek dira gauza batzuk, Jainko batek bakarrik egin ditzakeenak
ah, la musique sans pareille de l'enclume d'Iratxipi! Dans le village seul un autre son pouvait la faire taire ... Le beau son des cloches d'Armendaritz
Iratxipiko ingudearen musika paregabea! Herrian beste soinu batek baizik ez zezakeen ezezta... Armendaritzeko zeinuaren soinu ederrak!
seul le ... /pronom zu(k), ni(k) / ...-a(k) bakarrik zu(k), ni(k)/ ...-a(k) baizik ez
seuls quelques amis le savent
adiskide batzuek bakarrik dakite adiskide zonbaitek baizik ez dakie (ZU)
seul lui peut donner de l'espoir
hark baizik ez dezake eman esperantza
seul vous connaissez mes sentiments
zuk bakarrik dakizu ene barnearen berri zühaurk dakizü ene sentimentüen berri (ZU)
seul le résultat compte
emaitza soilik konta da
seuls les parents sont admis
burasoak bakarrik onartuak dira bürrasoak baizik ez dira honartürik (ZU)
à eux seuls, ils ont bu dix bouteilles
haiek bakarrik, hamar botila edan dituzte hek berek, hamar botila edan dütüe (ZU)
d) locutions
seul et unique
bat eta bakarra
d'un seul coup
 = subitement bat-batean
 = en une seule fois kolpe bakar batez kolpü bakotx batez (ZU)
vous êtes seul juge
zu zara epaile bakarra
comme un seul homme
denak/denek batean
le seul ...
... bakarra ... bakotxa (ZU)
s'en prendre ainsi au seul quotidien en langue basque, sans donner aucune raison fondée, quelle chose terrible!
euskaraz ari den egunkari bakarrari hola mendekatzea, funtsezko arrazoirik batere eman gabe, zer izigarrikeria bestenaz!
les seuls accrochages que nous avions entre nous avaient lieu les mardis matins ... au trinquet !
elkarrekilako eztabaida bakarrak astearte goizetan genituen... trinketean!
à seule fin de ...
...helburu bakarrarekin
dans la seule intention de ...
..-tzeko xede bakarrarekin ..- tzeko xede bakotxarekin (ZU)
on dirait que certaines femmes cherchent à se marier dans la seule intention de devenir mères
emazte batzuek iduri dute amatzeko xede bakarrarekin bilatzen dutela norekin ezkon
du seul fait que tu rougis, je sais que tu mens
soilik gorritzen haizela ikusiz, bazakiat gezurra erraten duala
à la seule pensée de partir, il avait le cafard
joan behar zuela pentsatze hutsarekin, gogoa iluntzen zitzaion joan behar züala pentsatzearekin berarekin gogoa ülüntzen zeion (ZU)
parler à qn seul à seul
norbaiti bakarka mintzatu norbaiti buruz buru mintzatu
se retrouver seul à seul avec qn
norbaitekin bakarrik/buruz buru gertatu norbaitekin bürüz bürü agitü (ZU)
2 adverbe
a)  = sans compagnie
parler seul
(nor) bere buruarekin mintzatu
vivre seul
bakarrik bizi izan soil/bera bizi izan (ZU)
b)
 = sans aide bakarrik
faire qch (tout) seul
zerbait (bakar-) bakarrik egin zerbait berberak egin (ZU)
il l'a fait tout seul
berak bakarrik egina du
cette tasse ne s'est pas cassée toute seule!
kikara hori ez da bera bakarrik hautsi! taza hori ez da berbera hautse! (ZU)
ça avance tout seul
bera aitzinatzen da
3 nom masculin | nom féminin
par la volonté d'un seul
jende bakar batek hala nahi izanik
le seul que j'aime
maite dudan bakarra maite düdan bakotxa (ZU)
il n'en reste pas un seul
ez da bat bakarra ere gelditzen ez da bakotx bat ere baratzen (ZU)