[chercher des mots basques à l'intérieur du dictionnaire]

aux mots basques

porter

porter /pɔʀte/ // 1 verbe transitif
a)
 = supporter le poids de atxiki etxeki (ZU) jasan
cette poutre porte tout le poids du plafond
ernai horrek sabai guzia atxikitzen du sumer horrek gaineko pezüa oro etxekitzen dü (ZU)
 + responsabilité (nork) bere gain izan
je ne veux pas porter sur moi la responsabilité d'une telle décision
ez dut ene gain ukan nahi holako erabaki baten erantzukizuna
b)
 = apporter ekarri
porter qch à qn
norbaiti zerbait ekarri
portez-lui le dîner à la chambre
ekarriozu afaria ganberara ekar izozü aiharia kanberala (ZU)
c)
porter qch à (lieu) zerbait norabait eraman
je vais porter la lettre à la boîte
gutuna gutunontzira eramanen dut
les deux petits chiens aboyaient autour de lui, et il demanda: "On peut les emmener, n'est-ce pas ?", et il les porta lui-même jusqu'à la voiture
bi xakur ttipiak ihausika ari zitzaizkion inguruan, galdegin zuen: "Eraman daitezke, ez dea hala", eta berak eraman zituen karrosaraino
porter la main à son front
eskua kopetan ezarri/eman esküa borontean ezari (ZU)
porter de l'argent à la banque
dirua bankura eraman
porter l'affaire sur la place publique/devant les tribunaux
afera plazaratu/auzitara eraman
porter qn sur le dos
norbait bizkarrean / bizkarrez ukan norbait bizkarrean eraman/karreatü (ZU)
le repas terminé, il jouait dans la chambre avec son fils, se cachait derrière les meubles, ou le portait sur son dos, en marchant à quatre pattes
apairua bururatu eta, ganberan semearekin jostatzen zen, altzarien gibelean gordetzen, edo bizkarrean eramaten zuen, apoka ibiliz
porter une œuvre à l'écran/à la scène
obra bat pantailaratu/taularatu
d)
 + vêtement, bague, laine, lunettes (soinean) ukan (soinean) üken (ZU) jantzi jauntsi (ZU)
c'était l'heure de ses consultations; l'avocat portait une cravate blanche
kontsulten ordua zen; abokatuak bazuen gorbata zuri bat
 + barbe ukan üken (ZU)
il s'aventura alors à leur demander pourquoi, contrairement aux autres, ils ne portaient pas de barbe
ausartatu zen orduan galdatzera zertako, besteek ez bezala, ez zuten bizarrik
 + nom ekarri eraman (MD)
promettez-moi que vous porterez toujours honorablement le nom de Loyola, et que nous n'aurons pas à avoir honte de vous
hitz emadazu Loiolako izena beti ohorezki ekarriko duzula eta ez dugula zutaz ahalketzekorik ukanen
porter les cheveux longs
ile luzeak ukan bilo lüzeak üken (ZU)
elle porte bien son âge
duen adinarekin ontsa ematen du
on lui a fait porter le chapeau familier
dena haren bizkar ezarri dute dena haren gain ezari düe (ZU)
e)
de respect, obéissance à qn norbaiti (errespetu, obedientzia, jauspen) ekarri (errespetua, obedientzia, jauspena) norbaitentzat ukan
personne n'aura peur de lui, et personne ne lui portera le moindre respect
haren beldurrik nehork ez du ukanen, eta nehork ez dio errespetu zotzik ekarriko
il faut honorer et porter du respect envers ceux qui par la naissance, les biens, le pouvoir, l'art, le savoir ou quelque belle prouesse sont placés au-dessus de nous
sortzez, ontasunez, boterez, antzez, jakitatez edo zerbait balentria ederrez gutaz gorago ezarriak direnei, ohore eta begirune ekarri behar zaie
f)  = montrer
 + signe, trace, blessure, inscription, date (ageri) ukan
quand je l'ai vu, il ne portait pas de blessures
ikusi dudalarik, ez zuen zauririk ageri
g)  = inscrire
 + nom idatzi markatu
portez vos noms sur la liste des participants à la réunion
idatz itzazue zuen izenak bilkurakideen zerrendan
porter de l'argent au crédit d'un compte
kontu batean dirua sartu
se faire porter malade
(nork) bere burua eri ekarri
ne dis pas que tu vas bien, fais-toi porter malade
ez erran ontsa haizela, eri ekar hire burua ez erran ontsa hizala, eri ekarraraz ezak hire bürüa (ZU)
porté disparu
desagertu gisa ekarri[a]
les personnes portées disparues, juridiquement, ne sont pas mortes, au moins durant un certain délai, et jusqu'à ce qu'un juge en décide ainsi
desagertu gisa ekarriak direnak legez ez dira hilak, epe batean bederen, eta epaile batek hala erabaki arte
h)  = ressentir
 + amour, haine ukan üken (ZU) sentitu
ils portaient une haine incompréhensible à l'égard des gens d'ici
ezin ulertuzko herra bazuten hemengo jendeen aldera
i) en soi
 + enfant sabelean ekarri sabelean ukan
lorsque j'ai entendu votre voix, l'enfant que je porte dans mon ventre a sauté de joie
zure boza aditu dudanean, ene sabelean dakarkedan haurrak salto egin dit bozkarioz
 + fleur, fruit (lore, fruitu) ekarri
la plante a pris de la force et elle a porté autant de fruits qu'elle pouvait en porter
landarea azkartu da, eta ekarri du ekar ahala fruitu
que le semeur n'aie jamais de crainte: il n'agit pas inutilement, même s'il ne le verra pas lui-même, sa graine un jour portera des fruits
ereilea ez dadila sekulan lotsa: ez da debaldetan ari, berak ez ikusirik ere, haren haziak noizbait ekarriko du fruitu
porter ses fruits
fruituak ekarri frütak ekarri (ZU)
l'exemple donné par nos compatriotes porta ses fruits
gure herritarrek eman etsenpluak fruituak ekarri zituen
j)
 = entraîner
 sujet:foi ekarri akuilatu builtatü (ZU)
c'est cet amour qui nous a portés à faire ce choix
maitasun horrek gaitu hautu honen egitera ekarri maitarzün horrek gütü haütü horren egitera builtatü (ZU)
porter qn au pouvoir
norbait boterera ekarri norbait potereala ekarri (ZU)
la révolution d'Octobre porta les bolcheviks, Lénine en tête, au pouvoir, en créant l'Union Soviétique
urriko iraultzak Boltxebikeak, Lenin buru, boterera ekarri zituen, Sobietar Batasuna sortuz
porter qch à sa perfection
zerbait perfekzioaren puntu gorenera eraman/ekarri
cela porte le nombre de blessés à 20
honekin zaurituen kopurua 20etara heltzen da
k)  = inciter
tout ceci (nous) porte à croire que ...
horrek guziak ... -(e)la pentsarazten digu horrek guziak ...-ela uste izatera ekartzen gaitu
2 verbe intransitif
a)
 sujet:voix, canon heldu heltü (ZU)
sa voix ne porte pas assez loin
haren boza ez da aski urrun heltzen haren botza ez da aski hürrün heltzen (ZU)
b)
 sujet:discussion zerbaiti/norbaiti buruz joan
à la fin notre discussion a porté sur les conséquences des élections
azkenean gure solasak bozen ondorioei buruz joan dira
c)
étude, recherche zerbaitez izan
sur quoi porte votre travail?
zertaz da zuen lan hori?
d)  = frapper
c'est la tête qui a porté
buruak du jo
3 se porter verbe pronominal
a)  sujet:personne
se porter bien/mal
ongi/gaizki izan ontsa/gaixki izan (ZU) osagarri onean izan/osagarriz gaizki izan
il avait fait venir un infirmier pour soigner l'enfant se portant mal
osagarriz gaizki zen haurraren artatzeko erizain bat jinarazi zuten
se porter comme un charme
osagarri ederrean izan
et je ne m'en suis pas plus mal porté
ez du ondorio txarrik izan enetzat
b)  = se présenter comme
se porter candidat
(nork) bere burua aurkeztu (nork) bere bürüa aurkeztü (ZU)
se porter acquéreur (de)
erosi
c'est lui qui s'est porté acquéreur des trois tableaux
hark ditu hiru margolanak erosi
c)
 = aller joan
se porter sur
 sujet:choix (hautua) zerbaiten alde egin
leur choix s'est porté sur Saint-Pierre d'Irube et c'est là que sera situé leur nouveau magasin
Hiribururen alde egin dute hautua, han jarriko dute beren saltoki berria
d)  = être porté
 sujet:vêtement
les jupes se portent très courtes
gona guziz laburren moda da
ça ne se porte plus
modaz pasatua da nehork ez du gehiago holakorik janzten ihork ez dü haboro holakorik jaunsten (ZU)