[chercher des mots basques à l'intérieur du dictionnaire]

aux mots basques

mettre

mettre /mɛtʀ/ // 1 verbe transitif
a)
 = placer ezarri ezarri/ezari (ZU) eman jarri
mettre du sucre dans son thé
azukrea dutean eman sükre tean ezari (ZU)
mettre la pelote dans le filet
pilota sarean sartu
mettre qch debout
zerbait zutik ezarri zerbait txütik ezarri (ZU)
mettre qch à terre
zerbait lurrean ezarri
mettre qn dans le train
norbait tren barneraino lagundu norbait trein barneala lagüntü (ZU)
mets le chat dehors
gatua kanpoan ezar ezan
mettre qn au régime
norbait dietan ezarri
cela m'a mis dans une situation difficile
horrek egoera gaiztoan ezarri nau
où mets-tu tes verres?
non ematen dituk basoak? non goititzen dütük godaletak? (ZU)
mettre un enfant à l'école
haurra eskolan ezarri
mettre qn au pas
norbait zentzarazi
mettre son poing sur la figure de qn
norbaiti muturreko bat eman
mettre un enfant au monde
haur bat mundura ekarri/eman haur bat mündüala ekarri (ZU)
mettre qch à (+ infinitif):
mettre qch à cuire
zerbait egosten/erretzen ezarri
mettre qch à chauffer
zerbait berotzen ezarri
mettre du linge à sécher
xuriketak idortzen ezarri bukata idortzen ezari (ZU)
b)
 = revêtir (soinean) ezarri jantzi jauntsi (ZU)
mettre une robe
soineko bat jantzi
mettre du maquillage
makillagaia ezarri
mets-lui son chapeau
kapelua ezar iezaion
il avait mis un manteau
berokia jantzia zuen
c)
 = passer du temps eman
j'ai mis deux heures à le faire
bi oren eman ditut horren egiten
le train met trois heures
trenak hiru oren ematen ditu treinak hiru oren ezarten dü (ZU)
il y a mis le temps!
eman du denbora! denbora ezari dü! (ZU)
d)
investir ezarri sartu eman
mettre de l'argent dans une affaire
dirua negozio batean ezarri/sartu
je suis prêt à mettre 100€
100 € ezartzera prest naiz 100 €en ezarteko prest niz (ZU)
e)
 = faire fonctionner ezarri eman piztu
mettre le chauffage
berogailua piztu
mettre les informations
berriak eman
mettre le réveil à 7 heures
iratzargailua 7etako ezarri
mets Gure Irratia
Gure Irratia ezar ezak
f)  = installer
 + eau, étagères, rideaux, moquette ezarri eman
depuis que je suis maire, j'ai fait mettre l'eau et l'électricité dans ce village
auzapez jarriz geroz, herri honetan ura eta elektrizitatea ezarrarazi ditut
mettre du papier peint
pareta papera ezarri
g)  = supposer
mettons que je me sois trompé
eman dezagun tronpatu naizela
si un pays, mettons la Norvège, décide ...
erresuma batek, hala nola Norvegiak, erabakitzen badu...
h)
 = dire dans un écrit idatzi izkiriatu (BL) erran
qu'est-ce qu'il a mis dans sa lettre ?
zer idatzi du gutunean?
elle met que son mari est malade
senarra eri duela erraten du
i) locutions
mettre les voiles familier
lekuak hustu
qu'est-ce qu'ils nous ont mis! familier
bagarre, match zer zafraldia eman diguten! zer zaflaldia eman deiküen! (ZU)
va te faire mettre! vulgaire
hoa antzara ferratzera! habil porrü herrakatzera! (ZU) hoa popatik hartzera! (MD)
2 se mettre verbe pronominal
a)  = se placer
eman plantatu (BL) (lag.ar.) jarri
mettez-vous à genoux là !
eman zaitez belauniko hor! jar zite belaünko hor! (ZU)
je me mis à pleurer
negarrari/negarrez eman nintzen nigarrez hasi nintzan (ZU)
mets-toi là
debout eman hadi hor
assis jar hadi hor
se mettre au piano
piano ikasten hasi
se mettre à l'ombre
itzalean jarri
elle ne savait plus où se mettre
ez zekien gehiago non sar
il s'est mis dans une situation délicate
egoera minbera batean jarri da
ces verres se mettent dans le placard
baso hauek paretako armairuan ezartzen dira
il y a un bout de métal qui s'est mis dans l'engrenage
metal puska bat sartu da gurpil-hortzen artean
b)  = s'habiller
se mettre en short
galtza motxetan eman shortetan jarri (ZU)
se mettre une robe
soineko bat ezarri soineko bat jantzi
elle n'a plus rien à se mettre
ez du gehiago deus soinean ezartzeko
c)  = s'ajouter
il s'est mis de l'encre sur les doigts
bere erhietan tinta ezarri du
il s'en est mis partout
denetan ezarri du
d)  = se grouper
ils se sont mis à plusieurs pour pousser la voiture
zenbait lagunen artean pusatu dute autoa
se mettre avec qn
 = faire équipe norbaitekin batean jarri
en ménage familier
norbaitekin (bizitzen) jarri
se mettre mal avec qn
norbaitekin makurtu norbaitekin gaixki jarri (ZU)
e)
 = commencer hasi lotu plantatu (BL)
il est temps de s'y mettre
hasteko tenorea da
je me suis mis au travail
lanean/lanari lotu naiz
je me mets à faire du feu, pour cuire des galettes de maïs
plantatzen naiz suaren egiten, behar ditudala taloak erre
qu'est-ce que tu es énervant quand tu t'y mets! familier
zein nardagarria haizen hasten haizelarik! zer asegarria hizan hasten hizalarik! (ZU)
se mettre à + nom:
se mettre à une traduction
itzulpen baten egiten hasi ützülpen baten egiten hasi (ZU)
se mettre à la peinture
tindatzen hasi
il s'est bien mis à l'anglais
ontsa hasia da ingelesaren ikasten ontsa hasi da ingelesaren ikasten (ZU)
se mettre à + infinitif:
se mettre à rire
irriz hasi erriz hasi (ZU)
se mettre à traduire
itzulpena egiten hasi
voilà qu'il se met à pleuvoir!
hara non euria hasten duen! hona non ebia hasten den! (ZU)